Mã di truyền có tính đặc hiệu tức là gì

Câu hỏi: Mã di truyền có phải là đặc điểm, tức là

A. Mã mở đầu là AUG, mã kết thúc là UAA, UAG, UGA.

B. nhiều bộ ba cùng xác định một loại axit amin.

C. một bộ ba mã hóa chỉ mã hóa một loại axit amin.

D. tất cả các loài đều dùng chung một mã di truyền.

Trả lời

Đáp án đúng: C. một bộ ba chỉ mã hóa một loại axit amin.

Bằng thực nghiệm, các nhà khoa học đã xác định được chính xác cứ 3 nuclêôtit liên tiếp mã hóa cho một axit amin thì có 64 bộ ba.

Để hiểu rõ hơn về mã di truyền và các đặc điểm của nó, mời các bạn tham khảo nội dung bên dưới

1. Mã di truyền là gì?

Mã di truyền là trình tự các nucleotide trong gen (trong chuỗi mẫu) xác định trình tự các axit amin trong protein.

Mã di truyền bao gồm một mã ba cơ sở trong DNA và một bản sao ba trong mRNA.

Ví dụ: mã cơ sở là 3′-TAX-5′ → mã sao chép là: 5′-AUG… -3′ → mã đối chiếu là UAX – Met.

Mã di truyền là bộ ba vì:

• Nếu mỗi nuclêôtit mã hoá một axit amin thì 4 nuclêôtit chỉ mã hoá 4 axit amin.
• Nếu 2 nuclêôtit mã hóa cùng một axit amin thì 4 nuclêôtit chỉ mã hóa được 42 = 16 bộ ba thì chúng mã hóa được 16 axit amin.
• Nếu cứ 3 nuclêôtit mã hoá 1 axit amin thì 4 nuclêôtit chỉ mã hoá được 43 = 64 bộ ba cho 20 axit amin.

Bằng thực nghiệm, các nhà khoa học đã xác định được chính xác cứ 3 nuclêôtit liên tiếp mã hóa cho một axit amin thì có 64 bộ ba.

Hình 1: Bảng mã di truyền.

2. Đặc điểm của mã di truyền

– Mã mở đầu và mã kết thúc: AUG là mã mở đầu, thể hiện vị trí axit amin thứ nhất. Chúng nằm ở đầu 5′ mRNA, cũng là mã của methionine. Do đó, axit amin đầu tiên được tạo ra từ chuỗi polypeptide là methionine. Tất nhiên, ở một số loài vi khuẩn, GUG là mã khởi đầu. Ở sinh vật nhân thực, CUG đôi khi cũng đóng vai trò là mã khởi tạo. Các mã UAA, UAG và UGA là các đầu tận cùng được tạo thành từ chuỗi polypeptide, không đại diện cho bất kỳ axit amin nào, chúng tồn tại độc lập hoặc cùng nhau ở đầu 3′. Do đó, quá trình dịch mã sẽ diễn ra từ 5′ đến 3′ mRNA.

– Mã không dấu: Giữa hai mã di truyền không có bất kỳ nucleotit nào để phân tách nên bắt đầu từ mã AUG, mỗi codon (mã bộ ba) xác định một axit amin, cấu tạo nên codon, mọi con đường dẫn đến mã kết thúc. Việc thêm hoặc bớt một codon trong khung mã sẽ gây ra đột biến trong mã di truyền, gây ra lỗi trong trình tự axit amin.

Mã di truyền có tính thoái hoá: Là một axit amin được mã hoá bởi nhiều codon khác nhau. Sự suy giảm này chủ yếu là do codon thứ 3 của mã biến động, điều đó cũng có nghĩa là đặc tính của mã sẽ được quyết định bởi 2 codon trước đó. Sự xuống cấp của mã di truyền có ý nghĩa tích cực đối với sự sống của tế bào. Ví dụ: GCU, GCC, GCA, GCG đều đại diện cho alanine.

Mã di truyền chung: Các axit amin tương tự ở các sinh vật khác được mã hóa bởi cùng một codon. Ví dụ, trong ty thể của con người, UGA không phải là bộ kết thúc, mà là mã tryptophan; AGA, AGG không phải là mã của arginine, nhưng là điểm kết thúc, ngoài UAA và UAG, ty thể bao gồm 4 nhóm đầu cuối. Methionine có hai codon là AUG và AUA.

Đăng bởi: Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội

Chuyên mục: Sinh học lớp 12 , Sinh học 12

Nhớ để nguồn bài viết này: Mã di truyền có tính đặc hiệu tức là gì của website vietabinhdinh.edu.vn

Chuyên mục: Giáo dục