Các tác phẩm văn học từ 1945 đến 1975?

Câu hỏi: Tác phẩm văn học từ 1945 đến 1975?

Câu trả lời:

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã mở ra một kỷ nguyên mới cho dân tộc Việt Nam, đây cũng là thời điểm ra đời một nền văn học mới gắn liền với lý tưởng độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội.

Nội dung bài học nêu các chặng đường phát triển, những thành tựu chính và những nét cơ bản của văn học Việt Nam từ Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến năm 1975 và những đổi mới bước đầu của văn học Việt Nam. Nam Bộ giai đoạn từ 1975, nhất là từ 1986 đến cuối thế kỷ XX.

I. Vài nét về văn học Việt Nam từ 1945 đến 1975

1. Vài nét về hoàn cảnh lịch sử, xã hội, văn hóa

+ Cách mạng tháng Tám năm 1945 đã mở ra một kỷ nguyên mới cho đất nước: kỷ nguyên độc lập, tự chủ -> sự ra đời của nền văn học chế độ mới, vận động và phát triển dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản. Một lớp nhà văn mới xuất hiện, nhà văn-chiến sĩ.

+ Hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ trong 30 năm qua đã tác động sâu sắc, toàn diện đến đời sống vật chất và tinh thần của dân tộc, trong đó có nghệ thuật tạo nên những nét độc đáo riêng. đặc trưng của một nền văn học hình thành và phát triển trong bối cảnh chiến tranh gian khổ, ác liệt.

+ Kinh tế nghèo nàn, kém phát triển, điều kiện giao lưu văn hóa hạn chế (chủ yếu tiếp xúc và chịu ảnh hưởng của văn hóa các nước xã hội chủ nghĩa là Liên Xô, Trung Quốc…).

Trong hoàn cảnh đó, văn học giai đoạn 1945-1975 vẫn phát triển và đạt nhiều thành tựu, góp vào lịch sử văn học những giá trị riêng.

2. Quá trình phát triển và thành tựu chính

– Chặng đường 1945 – 1954

Văn học giai đoạn 1945 – 1954 phản ánh không khí phấn khởi, vui mừng của dân tộc khi nước nhà giành được độc lập và cuộc kháng chiến chống Pháp, gắn bó sâu sắc với cuộc đời cách mạng và cuộc kháng chiến. Văn học giai đoạn này tập trung khám phá sức mạnh và phẩm chất tốt đẹp của quần chúng nhân dân. Thể hiện niềm tự hào dân tộc và niềm tin vào tương lai tất yếu của cuộc kháng chiến.

Với các hình thức thể hiện phong phú, đa dạng như truyện ngắn, kí, thơ, văn xuôi, kịch, lí luận phê bình… nhưng phần lớn các tác phẩm đều nghiêng về cảm hứng sử thi và lãng mạn.

– Các tác phẩm, tác giả tiêu biểu trong lĩnh vực văn xuôi có: Chuyến về kinh, Trận chiến phố Rạng của Trần Đăng; Đôi mắt, Nhật ký ở rừng của Nam Cao; Làng Kim Lan; khu khai thác của Võ Huy Tâm; Cao Lạng tiểu sử Nguyễn Huy Tưởng; Đất nước đứng lên của Nguyên Ngọc…

– Các tác phẩm, tác giả tiêu biểu trong lĩnh vực thơ ca kháng chiến gồm: Cảnh đêm Rằm tháng Giêng của Hồ Chí Minh; Bên kia sông Đuống của Hoàng Cầm; Tây Tiến của Quang Dũng; Đất Nước của Nguyễn Đình Thi; Các đồng chí Chính Hữu; đặc biệt là tập thơ Việt Bắc của Tố Hữu.

– Ngoài văn xuôi và thơ, đây còn là thời kỳ phát triển của các thể loại kịch (Bắc Sơn, Những người ở lại của Nguyễn Huy Tưởng; Chị Hoa của Học Phi). Lĩnh vực lý luận, nghiên cứu, phê bình văn học tuy chưa phát triển mạnh nhưng một số công trình quan trọng đã ra đời.

+ Năm 1955 – 1964:

– Nội dung chung: Hình ảnh nhân viên; những thay đổi về con người trong bước đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội với cảm hứng lãng mạn, lạc quan; Tình cảm sâu nặng với miền Nam trong nỗi đau chia cắt.

– Thành tựu:

+ Văn xuôi: mở rộng đề tài, bao quát nhiều vấn đề, nhiều lĩnh vực của hiện thực đời sống.

· Đề tài kháng chiến chống Pháp (Sống mãi với thủ đô, Cao điểm cuối cùng, Trước giờ nổ súng…)

· Đề tài hiện thực cuộc sống trước cách mạng tháng 8 (Vợ nhặt, Mười năm, Vỡ bờ…)

Đề tài về công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội gắn với sự đổi thay của đời người (Sông Đà, Mùa lạc, Sân gạch…)

. Thơ ca: khởi sắc với nhiều tác giả tiêu biểu (Gió Tố Hữu, Ánh sáng và phù sa của Chế Lan Viên, Hoa đất, Bài thơ để đời của Huy Cận..)

– Phim truyền hình: một số tác phẩm gây được sự chú ý của dư luận (Đảng viên của Học Phi, Ngọn lửa của Nguyên Vũ, Sự kỳ quặc của Lộng Chương…)

-> Tóm lại: Văn học giai đoạn này đạt được nhiều thành tựu, nhất là ở thể loại thơ mang cảm hứng lãng mạn, tràn đầy niềm vui, lạc quan và niềm tin.

+ 1965 – 1975:

– Tập trung viết về cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước -> chủ đề bao trùm: yêu nước, ngợi ca chủ nghĩa anh hùng cách mạng.

-Thành tựu:

+ Văn xuôi:

· Các tác phẩm truyện, kí về mặt trận đầy máu lửa đã phản ánh nhanh chóng, kịp thời cuộc đấu tranh anh dũng của nhân dân Nam Bộ (Người mẹ cầm súng, Rừng xà nu, Hòn Đất…)

· Miền Bắc: truyện, truyện còn phát triển (Hồi ký chống Mỹ của Nguyễn Tuân, Dấu chân người lính, Bão biển…)

+ Thơ ca: đạt nhiều thành tựu nổi bật đánh dấu bước tiến mới trong thơ ca Việt Nam hiện đại.

. Mở rộng và đào sâu chất liệu của chủ nghĩa hiện thực.

. Tăng cường năng lực khái quát hóa, phẩm chất tư duy, lý luận chính trị.

. Ghi nhận một thế hệ nhà thơ trẻ tài năng thời chống Mỹ (Phạm Tiến Duật, Nguyễn Duy, Bằng Việt…) và hàng loạt tác phẩm gây được tiếng vang (Tập thơ Chiến khu, Máu và hoa của Tố Hữu, Hoa giữa, v.v.) đời thường – Con chim báo bão của Chế Lan Viên; Mặt đường khát vọng của Nguyễn Khoa Điềm…)

+ Phim truyền hình: cũng có những thành tựu đáng kể (Việt Nam quê hương, Tiết trời ngày mai của Xuân Trinh, Đôi mắt của Vũ Dũng Minh…)

+ Nghiên cứu lý luận phê bình: có nhiều công trình có giá trị (Đặng Thai Mai, Hoài Thanh, Xuân Diệu…)

+ Văn học vùng tạm chiếm: vì nhiều lẽ nên chưa đạt được nhiều thành tựu to lớn nếu đánh giá cả về mặt tư tưởng và nghệ thuật.

* Văn học chủ yếu vận động theo hướng cách mạng, gắn bó sâu sắc với vận mệnh chung của đất nước -> Đặc điểm chung của văn học 1945-1975.

mô hình nhà văn-chiến sĩ

+ Khuynh hướng tư tưởng thống trị: tư tưởng cách mạng và văn học là vũ khí phục vụ sự nghiệp cách mạng.

+ Sự vận động, phát triển của văn học đồng bộ với từng giai đoạn lịch sử của dân tộc -> văn học là tấm gương phản ánh những vấn đề quan trọng của lịch sử dân tộc.

-> Văn học giai đoạn này như một tấm gương phản chiếu những vấn đề lớn nhất, quan trọng nhất của đất nước và cách mạng.

3. Nền tảng văn học

một. Văn học hướng tới đại chúng

+ Quần chúng nhân dân: đối tượng phản ánh, đối tượng phục vụ, nguồn bổ sung cho lực lượng sáng tác.

+ Nội dung:

. Hình thành quan niệm mới về đất nước: đất nước của nhân dân.

. Quan tâm đến đời sống của nhân dân lao động, con đường tất yếu đến với cách mạng, xây dựng và phát hiện vẻ đẹp hình tượng quần chúng nhân dân…

+ Hình thức: nội dung ngắn gọn, dễ hiểu, rõ chủ đề; hình ảnh lấy từ kho tàng văn học dân gian; Ngôn ngữ giản dị, trong sáng.

b. Văn chương chủ yếu là cảm hứng sử thi và lãng mạn -> Những biểu hiện khuynh hướng thẩm mỹ của văn học 1945-1975.

+ Khuynh hướng sử thi:

– Chủ đề: những vấn đề có ý nghĩa lịch sử và tính dân tộc

– Nhân vật chính: những con người đại diện cho tinh hoa, khí phách, phẩm chất và ý chí của cả dân tộc, đại diện cho lý tưởng dân tộc hơn là khát vọng cá nhân. Văn học khám phá con người về trách nhiệm, nghĩa vụ, lẽ sống, tình cảm cao cả.

+ Cảm hứng lãng mạn:

– Là cảm hứng khẳng định cái tôi tình cảm đối với cách mạng.

Biểu hiện: ca ngợi vẻ đẹp của con người mới, cuộc sống mới, chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tin tưởng vào tương lai của đất nước.

-> Cảm hứng giúp con người vượt qua những cuộc chiến tranh gian khổ, đẫm máu, hi sinh.

+ Khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn kết hợp với nhau tạo nên tinh thần lạc quan thấm nhuần cả văn học 1945-1975 và tạo nên những nét cơ bản của văn học 1945-1975.

II. Khái quát văn học Việt Nam từ 1975 đến cuối thế kỷ 20

1. Hoàn cảnh lịch sử, văn hóa xã hội

Chiến thắng 30/4/1975 mở ra thời kỳ độc lập, tự do, thống nhất đất nước, nhưng sau đó là thập kỷ khó khăn, thử thách do hậu quả của cuộc chiến tranh kéo dài suốt 30 năm.

Từ năm 1986, nhờ công cuộc đổi mới, nền kinh tế đất nước chuyển sang kinh tế thị trường, văn hóa cũng có cơ hội giao lưu với văn hóa nhiều nước trên thế giới.

2. Những thay đổi và một số thành quả ban đầu

Giai đoạn sau 1975, thơ ca không còn phát triển mạnh như trước mà nở rộ những tác phẩm sử thi. Xu hướng chung của sử thi là tổng kết, khái quát về chiến tranh, tiêu biểu có các tác phẩm: Những người đi biển của Thanh Thảo, Đường vào thành phố của Hữu Thỉnh, Bài ca dài của Nguyễn Đức Mậu…

– Các tác phẩm văn xuôi tiêu biểu gồm: Đứng trước biển, Cù Lao Tràm của Nguyễn Mạnh Tuấn; Lá rụng trong vườn Ma Văn Kháng; Lê Lựu đã xa; bến không chồng của Dương Hướng; Nỗi buồn chiến tranh của Bảo Ninh.

– Các tác phẩm kịch tiêu biểu gồm: Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Tôi và chúng ta của Lưu Quang Vũ; Mùa hè trên bãi biển Xuân Trinh.

Văn học giai đoạn 1975-1986 là giai đoạn chuyển mình và đổi mới. Từ năm 1986 đến nay là thời kỳ đổi mới toàn diện theo hướng dân chủ hóa, mang tính nhân đạo và nhân văn sâu sắc; hướng nội, quan tâm đến số phận cá nhân trong các tình huống hàng ngày, phức tạp với sự đổi mới nghệ thuật.

III. Sự suy luận

– Văn học 1945-1975 chứa đựng chủ nghĩa nhân đạo, chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa anh hùng. Văn học giai đoạn này có nhiều thành tựu ở thể loại thơ trữ tình và truyện ngắn.

– Văn học 1975 – 1986, văn học bước vào công cuộc đổi mới, vận động theo hướng dân chủ hóa, đề cao tính sáng tạo với những tìm tòi, thể nghiệm mới.

Đăng bởi: Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội

Chuyên mục: Ngữ văn lớp 12 , Ngữ văn 12

Bạn xem bài Tác phẩm văn học 1945 – 1975? Nó có giải quyết được vấn đề bạn tìm hiểu không?, nếu không, hãy bình luận thêm về Tác phẩm văn học 1945 – 1975? bên dưới để https://vietabinhdinh.edu.vn/ chỉnh sửa & hoàn thiện nội dung tốt hơn phục vụ bạn đọc! Cảm ơn bạn đã ghé thăm website của trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội

Nhớ để nguồn bài viết này: Các tác phẩm văn học từ 1945 đến 1975? của website vietabinhdinh.edu.vn

Chuyên mục: Giáo dục